Prywatne życie sułtanów – John Freely
Wspomnienie Imperium Osmańskiego przed wiekami budziło lęk nawet wśród największych władców ówczesnego zachodniego świata. Jednocześnie kraj ten fascynował i wzbudzał zaciekawienie. Do legend urosły opowieści o tamtejszych bogactwach i niesamowitych zwyczajach – setkach kobiet w haremach, eunuchach, a także przyzwoleniu na bratobójcze obejmowanie władzy. Dziś po Imperium Osmańskim zostały wspomnienia zapisane na kartach ksiąg i ukryte w najpiękniejszych pałacach wznoszonych przez sułtanów. John Freely w swojej książce- Prywatne życie sułtanów. Sekrety władców Imperium Osmańskiego uchyla nam rąbka tych tajemnic i zaprasza do przekroczenia razem z nim bram pałacu Topkapı.
Prywatne życie sułtanów to książka opisująca dzieje sułtanów mieszkających w stambulskim pałacu Topkapı. Dzięki niej odczarowane zostają niektóre z mitów, które powstały w zachodnim świecie na temat życia za murami pałacu. Chodzi tutaj głównie o harem, którego wspomnienie do dziś pobudza wyobraźnię tysięcy mężczyzn. Dzisiaj wiele z zasad rządzących ówczesnym życiem jest nie do pomyślenia. Oprócz wyżej wspomnianego haremu chodzi między innymi o tworzenie gwardii królewskiej i piechoty – janczarów czy przyzwolenie na zabójstwo wszystkich potomków sułtana, po tym, jak tron obejmował jeden z jego synów…
W książce umieszczono wiele fragmentów dokumentów źródłowych – relacji emisariuszy, głównie weneckich, ale i brytyjskich, a także korespondencji władców Imperium Osmańskiego. Na szczególną uwagę zasługują listy miłosne wymieniane między Sulejmanem Wspaniałym i jego główną żoną Roksolaną (niektóre źródła podają, że mogła to być Polka, ale więcej wspomina o możliwości pochodzenia z terenów Rusi).
Jeżeli już przy kobietach jesteśmy, to warto wspomnieć o okresie w historii Imperium Osmańskiego, jakim jest Sułtanat Kobiet. Nazywany jest tak okres, w którym to żony sułtanów zdobywały coraz mocniejszą pozycję polityczna, często uczestnicząc w wewnętrznych intrygach pałacowych, ale i układając się z wysłannikami zachodnich mocarstw. Takie kobiety jak Roksolana, Kösem czy Hatice miały też wpływ na podejmowane przez sułtana decyzje. Co ciekawe, kobiety te dostawały regularne pensje w wysokości ok. 1000 – 3000 akçe dziennie, w zależności od pozycji, jaką zajmowały w haremie.
Książka Prywatne życie Sułtanów to publikacja w pełni merytoryczna, która uzupełniona jest o ciekawą bibliografię, słowniczek oraz wstęp wyjaśniający sposób wypowiedzi słów tureckich. To znacznie ułatwia czytanie tej publikacji. Żałuję tylko, że w książce nie znalazło się więcej zdjęć przestawiających pałac Topkapı oraz reprodukcji obrazów, na których przedstawione jest dawne życie w pałacu i haremie.
Za udostępniony egzemplarz dziękuję Wydawnictwu Znak Literanova.