Bohaterowie z dołów śmierci – Waldemar Kowalski

Od zakończenia komunizmu w Polsce minęło już blisko 30 lat. Jednak wydarzenia, jakie miały miejsce zaraz po II wojnie światowej dalej budzą wiele emocji i często się o nich nie mówi. Jednym z takich tematów są masowe mordy polskich oficerów, którzy walczyli z komunizmem. Żołnierze wyklęci byli chowani bezimiennie, w prowizorycznych grobach, często upadlani i torturowani przed śmiercią. Obecnie trwają prace nad identyfikacją odnalezionych szkieletów. Poszukiwane dalej są ciała najsłynniejszych bohaterów tamtego okresu – m.in. Witolda Pileckiego i Augusta Emila Fieldorfa. O poszukiwaniach i wszystkim co jest z nimi związane opowiada jedna z najnowszych książek Wydawnictwa PWN Bohaterowie z dołów śmierci.

Publikacja została podzielona na trzy części – w pierwszej przytoczone zostały działania z czasów panowania reżimu stalinowskiego. To tutaj opisane są zasady działania sądów, które skazywały działaczy podziemia na śmierć. Żołnierzy w większości przypadków rozstrzeliwano „sposobem katyńskim”. Jednak zdarzały się wyjątki takie jak generał „Nil” (August Emil Fieldorf), który został powieszony, jak zwykły przestępca…

Druga część przybliża sylwetki żołnierzy, którzy po śmierci zostali pogrzebani na tak zwanej „Łączce”, czyli w jednym z sektorów Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Autor przytacza bohaterów, o których w ostatnich latach zrobiło się głośno i słyszał o nich każdy z nas – wcześniej wspomnianych Pileckiego i Fieldorfa, ale i Zygmunta Szendzielarza, Hieronima Dekutowskiego czy Stanisława Kasznicę.

Trzecia część, według mnie najciekawsza, to w głównej mierze wywiady ze specjalistami z zakresu takich dziedzin jak archeologia, medycyna sądowa czy genetyka. Porusza ona kwestie związane z pracami, jakie obecnie są wykonywane na „Łączce”. Opisane są tutaj zarówno kwestie prawne, jak i przeprowadzone już działania oraz oczekiwania związane z poszukiwaniem między innymi ciał Witolda Pileckiego i Augusta Emila Fieldorfa.

Książka mimo kilku drobnych błędów (które często pojawiają się w publikacjach związanych z tym tematem) jest bardzo ciekawą i potrzebną pozycją. Porusza tematy, o których powinien wiedzieć każdy Polak. Bohaterowie z dołów śmierci to dobra pozycja do rozpoczęcia lektury związanej z tym, co działo się po zakończeniu II wojny światowej z bohaterami walczącymi o wolną Polskę. Bogata bibliografia pozwala na dalsze poszukiwanie publikacji związanych z tym tematem.

Za udostępniony egzemplarz dziękuję Wydawnictwu PWN.