Kamishibai – Teatr zamknięty w książce

Myśląc o azjatyckiej sztuce teatralnej, najczęściej przed oczami pojawiają nam się obrazy związane z teatrem cieni lub sztukami teatralnymi z wykorzystaniem przerysowanych masek z bóstwami i demonami hinduistycznymi. Ale czy kiedykolwiek słyszeliście o czymś takim jak kamishibai?

Kamashibai można określić, jako sztukę teatralną na papierze. Z japońskiego kami oznacza papier, zaś shibai sztukę. Pierwsze wzmianki o „papierowych” przedstawieniach pochodzą z XII wieku. Pierwotnie służyły one do edukacji niepiśmiennej ludności. Mnisi przygotowywali w tym celu rulony wykonane z jedwabiu lub papieru. Niestety forma ta na jakiś czas zostaje zapomniana i dopiero z początkiem XX wieku ponownie odkryta.

Do wystawiania kamishibai zaczęto przygotowywać specjalne sceny nazywane butai. Można je porównać do parawanu z ramą. W ramie umieszczane są plansze. Początkowo, przed oczami widzów skrywają je dwie okiennice. Po ich otwarciu zaczyna się przedstawienie.

W latach 20. ubiegłego wieku niezwykle popularna stała się „obwoźna” forma teatru kamishibai. Wędrowna trupa przyciągała uwagę wszędzie tam, gdzie przybyła. Dzieci słysząc charakterystyczny dźwięk oznajmiający, że niedługo odbędzie się przedstawienie zbierały się wokół kamishibaisty i po uiszczeniu drobnej opłaty czekały na rozpoczęcie przedstawienia. Co ciekawe, jedną z najpopularniejszych historii opowiadanych przez twórców kamishibai – opowieść o superbohaterze Ogon Bacie, uważa się za zalążek tak popularnych obecnie anime i mangi.

W latach 70. i 80. popularność kamishibai nieco zmalała. Jednak obecnie ponownie jest doceniana i to nie tylko w Japonii. Te obrazkowe przedstawienia to doskonała alternatywa dla bajek oglądanych przez dzieci w telewizji. Dodatkowo pozwalają na rozwój kreatywności i wyobraźni dziecka, a także zachęca je do interakcji z aktorami, co w przyszłości może wpłynąć na jego pewność siebie i chęć uczestniczenia w różnorodnych projektach.

Taką formę przedstawień w czasie pracy z dziećmi wykorzystuje Mały Teatr Ilustracji (www.malyteatrilustracji.pl). Kamishibai pozwala na zaangażowanie młodego widza w spektakl, a także ułatwia skupienie, na tym, co akurat dzieje się na „scenie”.

Anna Trzpil, ilustratorka i założycielka Małego Teatru Ilustracji wpadła na pomysł, by „zminiaturyzować” scenę teatru kamishibai i przygotować coś na kształt książki obrazkowej dla dzieci, przy pomocy której uczestniczyć w spektaklach i tworzyć je w zaciszu własnego domu.

Mały Teatrzyk to projekt, który jest w trakcje realizacji. Autorzy zakładają wydanie 1000 egzemplarzy książeczki. Mały teatrzyk to niewielkie tekturowe pudełko, w którym schowane zostały karty z ilustracjami przedstawiającymi jedną z najpopularniejszych baśni braci Grimm – Jaś i Małgosia. Z tyłu każdej ilustracji znajduje się tekst opisujący to, co zostało przedstawione na następnej karcie, dzięki czemu rodzic może bez problemu opowiadać dziecku historię, bez konieczności jej przerywania.

Mały Teatrzyk narazie istnieje tylko jako prototyp, ale jest już przygotowany do wydania i produkcji w większej ilości. Aby zebrać potrzebną do realizacji przedsięwzięcia kwotę grupa zorganizowała zbiórkę na portalu wspieram.to. Pomagając w produkcji można zakupić w „przedsprzedaży” Mały Teatrzyk, jest to więc doskonała okazja aby nabyć swój własny egzemplarz tej nietypowej książki.

Oprócz opisu przedsięwzięcia związanego z wydaniem i produkcją Małego Teatrzyku można na stronie zbiórki przeczytać również o samym Teatrzyku, jego twórcach i warsztatach kamishibai.